Galatasaray Üniversitesi

Konu: Galatasaray Üniversitesi Çarş. Kas. 19, 2008 10:43 pm

Tarihçe

Beşyüz yılı aşkın bir eğitim ve öğretim geçmişinin ulaştığı aşama:

Galatasaray Üniversitesi...

Bugünkü adıyla Galatasaray tarihte ilk kez 1481 yılında Sultan II. Beyazıd tarafından Galata Sarayı adıyla bir Enderun okulu olarak kurulmuştur. Okul, bugünkü Galatasaray Lisesi'nin bulunduğu yerde eğitime başlamıştır. Amaç, Devletin çeşitli yönetim kademelerine memur yetiştirmekti. Çalışkan ve yetenekli gençler orta dereceli bir okulda eğitiliyor ve yüksek derecedeki Enderun'a gönderiliyordu. Yatılı, düzenli ve çağın gerektirdiği eğitimi veren Galata Sarayı'ndaki Saray kelimesi, devlet işlerinin görüldüğü idare merkezi ve yüksek derecede Enderun okulu anlamındadır. Günümüze kadar adını, geleneksel yapısını ve işlevini sürdüren tek eğitim kurumu Galata Saray'dır.

Tabii her kurum gibi Galata Sarayı da bazı duraklamalar, gerileme ve yeni atılımlar yaşamıştır.

1838 yılında mevcut bina yeniden inşa edilmiş ve Galata Sarayı, Tıbbiye-i Şahane'ye dönüştürülmüştür. Öğretim dili Fransızca olan bu yüksek okuldan ilk Türk kadın ebeler ile sağlık alanında Devlete hizmet veren kişiler yetişmiştir. Böylece sivil öğretim alanında batı bilimine yönelişin önemli bir adımı atılmıştır. 1868 yılında bugünkü Galatasaray'ın üçüncü aşamasını oluşturan Mekteb-i Sultani hizmete açılmıştır. Fransızca öğretime ağırlık veren bu okulun kurulması için büyük çaba sarfedenlerden biri, tıbbiye-i şahane'den mezun, o dönemin Hariciye nazırı ve daha sonra Sadrazam olan Keçecizade Fuat Paşa, diğeri ise Ali Paşa'dır. Tarihi okul ile işlevsel, mekansal ve beşeri bağlantıya mensup gençlerin yatılı bir düzende birlikte ve tam bir vicdan özgürlüğü içerisinde eğitildikleri bir eğitim ve öğretim kurumu olmuştur. 1874 yılında Sultan Abdülaziz'in iradesiyle Mekteb-i Aliye-i Sultaniye adı altında toplanan ve Galatasaray Hukuk Mektebi, Galatasaray Mülkiye Mühendisliği Mektebi ve Galatasaray Edebi Mektebi'nden oluşan üç tane yüksekokul açılmıştır. Bu yüksekokulların idari örgütü ile ders programları Sorbonne Üniversitesi'ne uygun bir şekilde yapılmıştır. Özellikle Mekteb-i Hukuk, günümüzün hukuk fakültelerinin tarihi gelişimi bakımından Batı'daki emsalleri gibi öğretim veren bir okul olmuştur.

Mekteb-i Aliye-yi Sultaniye 1877 yılında Darülfünun-u Sultaniye adını almış ve bünyesinde ayrıca, Devletin üst düzey memurlarının bilgi ve kültür düzeylerinin yükseltilmesi amacıyla kurslar da düzenlenmiştir.

Galatasaray, büyük Atatürk ve kadrosunun gerçekleştirdiği yeni devlet düzeniyle birlikte Cumhuriyet Lisesi olarak hizmet vermeye devam etmiş ve Galatasaray Lisesi adını almıştır.

Galatasaray Eğitim ve Öğretim Kurumu

Galatasaray Eğitim Vakfı'nın girişimleriyle gerçekleşen ve 14 Nisan 1992 tarihli anlaşmayla kurulan yükseköğretim kurumumuz, Haziran 1994 tarihine kadar Galatasaray Eğitim Öğretim Kurumu adı altında faaliyet göstermiştir. 6 Kasım 1992 tarih ve 21397 sayılı Resmi Gazete' de yayınlanarak yürürlüğe giren Kurum Statüsü, 6 Haziran 1994 tarih ve 3993 sayılı kanunun 6. maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Galatasaray Eğitim ve Öğretim Kurumu, kamu tüzel kişiliğine sahip ve ilköğretim, lise ve yükseköğretimin çeşitli kademe ve bölümlerinden oluşan entegre bir eğitim-öğretim kuruluşu olarak üniversite statüsünü alıncaya dek geçen 19 ay süresince, Başkan Prof. Dr. Yıldızhan YAYLA, Türk Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Barlas TOLAN, Fransız Başkan Yardımcısı Annie PETIT, Mühendislik ve Teknoloji Yüksekokul Müdürü Prof. Dr. Ethem TOLGA ve Galatasaray Lisesi Müdürü Prof. Dr. Erdoğan TEZİÇ ve Genel Sekreter Doç. Dr. Yalçın ÇAKALIR'dan oluşan Yönetim Kurulu tarafından, 1992 tarihli uluslararası anlaşma, Kurum Statüsü ve Eşit Temsilli Komite kararlarına uygun şekilde alınan kararlar çerçevesinde faaliyetini sürdürmüştür.

GS Eğitim Vakfı ve Üniversite Projesi

Galatasaray Lisesi mensuplarının kurduğu dernek, kulüp ve benzeri kuruluşlar kendi alanlarında olumlu çalışmalar yapmaktadır. Ancak, faaliyet alanı içerisine girmediğinden hiçbir kuruluş eğitim olgusu üzerinde ağırlıklı olarak duramıyordu. Sadece Milli Eğitim Bakanlığı'nın bütçe olanaklarına bağlı olarak faaliyet gösteren Galatasaray Lisesi'nin eğitime ilişkin gereksinimleri ve hedefi dar koşulları aşıcı konumdaydı. Bu olgunun bilinciyle 1980 başlarında bir grup Galatasaraylı,Sayın İnan KIRAÇ'ın girişimiyle eğitime yönelik yeni bir örgütlenme çalışmasına girişti. 29 Aralık 1981 tarihinde girişimin önderi İnan Kıraç'ın başkanlığında GALATASARAY EĞİTİM VAKFI kuruldu.

Vakıf, kurulduğundan bugüne "başlangıç" maddesinde öngörülen amacı çok başarılı bir şekilde yerine getirmektir. Bu madde aynen şöyledir: "Mezun oldukları, feyz aldıkları, ülkeye büyük değerler yetiştirmiş olan, 500 yıllık şerefli bir geçmişe sahip bulunan Galatasaray Lisesi'ne şükran borçlarını ödemek, bu yararlı ve tarihi eğitim kurumunun varlığını daha da geliştirerek muhafazasını sağlamak, bu kurumdan daha binlerce Türk gencinin feyz almasını temin ederek, Türk kültür ve eğitimine katkısını artırmak,Lise'nin yerine getirmekle mükellef olduğu resmi eğitim hizmetlerini daha üst düzeyde sürdürmek arzu ve heyecanıyla bir Eğitim Vakfı kurulmuştur. " Vakıf, 10 yıl içerisinde Lise ve Camiaya büyük katkılar yaparken, üniversite projesi de yavaş yavaş gündeme gelmeye başlamıştı. Zaten Galatasaraylıların çoğunun gönlünde üniversite yatmaktaydı.

1989 yılında Vakıf İkinci Başkanı Sayın Yiğit OKUR, Yönetim Kurulu'na bir rapor sunarak, Vakfın çalışma programının daha rasyonel esaslara dayanmasını teklif etti. Bu raporda çalışma grupları yer almaktaydı. Grupların biri de "Üniversite Komisyonu" idi. Üniversite Komisyonu Başkanı Büyükelçi Coşkun KIRCA, üyeler ise Prof.Dr.Yıldızhan YAYLA, Prof.Dr. Barlas TOLAN, Prof.Dr. Erdoğan TEZİÇ, Prof.Dr.Tahsin YÜCEL,Prof.Dr.Niyazi ÖKTEM,Prof.Dr.Ethem TOLGA,Prof.Dr.Haluk ERKUT ve Levent DİLMAÇ idi. Komisyon yoğun bir şekilde çalışmalara başladı ve özellikle Sayın Büyükelçi Coşkun KIRCA ile Sayın Prof.Dr.Barlas TOLAN'ın özverili çalışmalarıyla kısa zamanda ayrıntılı bir proje ve program düzenlendi. Hazırlanan program, hemen Türk ve Fransız yetkililere tevdi edildi. Başta dönemin Türk Devlet adamları olmak üzere, proje her iki kanatta da büyük destek gördü. Bunun üzerine 6 Aralık 1991 günü Türk ve Fransız Heyetleri üniversite protokolünü imzaladılar. Protokolün imzalanmasından önce dönemin Cumhurbaşkanı Turgut ÖZAL Haziran 1991 tarihinde Elysée Sarayı'nda François MITTERRAND ile yaptığı görüşmede konuyu gündeme getirmişti. 13 Nisan 1992 yılında bu amaçla Türkiye'yi ziyaret eden Fransa Cumhurbaşkanı MITTERAND, 14 Nisan 1992'de Galatasaray Lisesi'ne gelerek , Turgut ÖZAL ile birlikte Türk Dışişleri Bakanı Sayın Hikmet ÇETİN ve Fransız Dışişleri Bakanı Sayın Roland DUMAS'nın imzaladığı Galatasaray Üniversitesi Kuruluş Belgesi imza töreninde hazır bulundu. Galatasaray Eğitim Vakfı'nın hazırladığı proje böylelikle uluslararası bir tören ve belgeyle hukuksal kimliğini aldı. Galatasaray Üniversitesi, Devlet Başkanlarının katılımıyla kurulan ilk ve tek yükseköğretim kurumudur.